{
    "title": "Balıklar Suda Nasıl Solunum Yapar",
    "image": "https://www.su.gen.tr/images/balik-suda-nasil-solunum-yapar.gif",
    "date": "20.01.2024 02:57:06",
    "author": "Deryab",
    "article": [
        {
            "article": "<div><b>Balıklar suda nasıl solunum yapar,</b> balıklar suyun içinde yaşayan deniz canlılarıdır. Bunlar oksijeni solungaçlarıyla alıp vererek solunum yaparlar. Her canlının organizması hücrelerinde oksijen kullanır. Hücrenin içindeki maddelerin oksidasyonuyla ısı ya da enerjiyle karbondioksit üretilir. Bu karbondioksitin oksijen ile değişimi gerekmektedir. Balıklardaki solunum sisteminde, suyla kan damarları arasında dış solunum ve kanla dokular arasında iç solunum yapılmaktadır. Solunumda kullandıkları organları özel olarak gelişmiş olan solungaçlarıdır. Solungaçlar kemikli balıklarda iki tarafta 4 solungaç yayı üstünde, lampiridlerde 7 solungaç yayı üstünde gelişmiştir. Solungaç boşluğunda yerleşen solungaçlar, çoğunlukla operkulum adı verilen bir örtüyle korunur. Bir solungaç yayında konkav tarafında sayıları ve büyüklüğü türlere göre değişim gösteren solungaç dikenleri, diğer tarafta kılcal kan damarlarıyla donatılan solungaç lamelleri bulunur.</div><div><br></div><div><b>Balıklarda dış solunum nasıl gerçekleşir?</b></div><div><br></div><div>Dış solunumda suda erimiş olan oksijenin kan tarafından alınması ve kanda bulunan karbondioksitin suya verilmesi, solungaç lamellerinde bulunan kan damarlarıyla sağlanır. Her solungaç yayında lameller çift sıralı olarak bulunur. Balıklar solungaçlarının devamlı olarak nemli kalmasını sağlamak için, ağızlarını sürekli olarak açıp kapatırlar. Bu sırada solungaç kapakları sürekli olarak su sirkülasyonunu sağlayabilmek ve bunun solungaç boşluğunda devamının sağlanması için belirli bir zamanda açılırlar ve kapanırlar. Solungaç lamellerinin kılcal damarlarla donatılması nedeniyle, ağızdan giren suyun içinde bulunan oksijeni tutar ve dokulardan getirdiği karbondioksiti suyun içine bırakır. Bu sırada oksijeni alınan su açılan operkulumlar tarafından dışarıya atılır. Balıklarda genellikle solunum organı solungaçlardır. Ancak bazı türlerde bağırsak içinde bulunan özel kıvrıntılar solunuma yardımcı olur. Bu yüzden bu balıklar oksijensiz kalma durumunda, daha dayanıklı olan türler olarak kabul edilir. Nemacheilus bu türde balıklardandır.</div><div><br></div><div><b>Solungaçların solunumdaki etkisi</b></div><div><br></div><div>Solunum sırasında oksijenin alınması ve karbondioksitin verilmesi için, solungaçların sürekli olarak nemli kalmaları gerekir. Bu yüzden balıklar suyun içinden çıkarıldıklarında, havada fazla miktarda oksijen bulunmasına rağmen, suyun dışında olan balıklar havasızlıktan etkilenerek boğulur ve ölürler. Balıkların solungaçları nemli olarak tutulursa, havada olan oksijeni kullanarak solunum yapabilirler. Bu yüzden bazı balık türleri rutubetli yosunlar arasında tutularak, canlı bir şekilde uzun mesafelere götürülebilir. Bu balıkların içinde yayın, cyprinus carpio gibi türler vardır.</div><div><br></div><div><b>Balıklarda solunumdaki farklılıklar</b></div><div><br></div><div>Kemikli balıkların hepsinde solunum operkulum ile tutulan 4 çift solungaç takımıyla sağlanırken, Lamperta fluviatilis türünde biraz daha farklıdır. Bunlarda solungaç sayısı 7 çifttir. Bunların üzerinde yer alan operkulum adındaki kapakta tek değildir. Burada solunumda kullanılan su ağız boşluğunda olan bir kanalla solungaç boşluklarına girer, burada gaz alışverişi olduktan sonra solungaç yarığı adı verilen 7 küçük delikten dışarı atılır. Balıklarda da az aktif olan türler bulunmaktadır. Bu yüzden vücut ısıları devamlı olarak değişken olur ve bulundukları çevreye bağımlılık doğar. Bu etki yüzünden ılık sularda yaşayan akvaryum balıklarının ortamına birden çok soğuk derecedeki suyun karıştırılması halinde, balıklar vücutlarında ısı dengesini bu kadar kısa sürede kuramadıklarından, suyun yarattığı şok etkisiyle derhal ölürler. Balıkların bir kısmı oksijenli bataksı sularda, balçık içinde yaşadıklarından, oksijenden iyi şekilde yararlanmak için solunuma yardımcı özel yapılar geliştirirler. Solungaçların arkasındaki yerde bulunan labirent şeklindeki yapılar bulunan clarias türü balıklar bunlara örnektir.</div>"
        }
    ]
}