Su kirliliği, suyun bulunduğu okyanus, deniz, nehir, göl ve yeraltı sularında meydana gelen kirliliği anlatmaktadır. Bu kirlilik bulunduğu havzayı, çevresini ve içinde bulunan canlıları etkileyerek, türlerin ve biyolojik grupların yok olmasına zemin hazırlamaktadır. Kirliliğin asıl sebebi zararlı bileşenlerden oluşan atık suların, arıtım yapılmadan havzalara boşaltılmasından dolayıdır. Küresel olarak büyük bir sorun olarak değerlendirilen, salgın hastalık ve ölüm sebebi olarak görülen su kirliliğinden dolayı insanlar ve diğer canlılar yaşamlarını yitirmektedirler. Bunun azaltılması için çalışmalar yapılsa da kirlilik hala insanlığın akut sorunlarından biridir. İnsanların meydana getirdiği kirliliklerden başka, doğal yollardan meydana gelen kirlilik unsurları da bulunmaktadır. Bunlar diğer canlı türlerinden, depremlerden, rüzgârlardan, yanardağlardan dolayı oluşabilir.
Su kirliliği sınıflandırılması nasıldır?
Noktasal su kirliliği: Burada kirlilik su boruları ya da hendek gibi belli bir yerden kaynaklanmaktadır. Örnek verilmesi gerekirse, arıtım tesisinden gelen fabrika atıkları ve evsel atıklar, rögar taşkınlıkları sayılabilir.
Noktasal olmayan su kirliliği: Burada tek bir yerden kaynaklanmayan kirlilikler oluşmaktadır. Bunun nedeni suyu kirleten maddelerin birikerek yığılması sonucunda oluşur. Buna tarım alanlarındaki gübrelenmiş yerlerden sızan ve zamanla birikmiş olan azotlu bileşikler örnek verilebilir. Sel neticesinde çevreden toplanan atıkların geniş alanlarda birleşmesi de bu şekilde suyun kirlenmesine örnektir.
Yeraltı sularının kirliliği: Yüzey sularından farklı olarak değerlendirilen yeraltı suları kirliliğinde, kirliliğin incelenmesi zordur. Yüzeyde olan kirlilik sebepleri bazı hallerde yeryüzünde bulunan suları kirletmek yerine, yeraltı sularına inerek, buranın kirlenmesine yol açar. Bu aşamada toprak katmanlarının özelliklerini incelemek ve kirliliğe engel olmak gerekir.
Su kirliliği neden olur?
Patojenler: Suda bulunacak Koliform bakterisi kirlilik oranını verebilecek bir ölçüdür. Bunlar doğrudan olarak hastalığa neden olmasalar da bazı mikroorganizmalar insan sağlığına olumsuz etkiler yapmaktadır. Zararlı etkileri bulunan mikroorganizmalar şunlardır;
Giardia lamblia
Crytosporidium parvum
Salmonella
Parazit solucanlar
Novovirus türünde olan virüsler
Patojenlerin yüksek oranda bulunduğu, arıtımı yetersiz yapılmış lağım sularının dökülmüş olduğu su havzaları, az gelişmiş ülkelerde daha yaygındır. Aynı zamanda arıtmanın tek aşamada yapıldığı yerlerde de görülmektedir. Sel baskınları sırasında, kanalizasyon sistemlerinin taşmasıyla arıtımı yapılmamış olan suların doğaya boşaldığı durumlarda da patojenler gözlemlenebilir. Hayvan işletmelerinde de yeterli tedbir alınmadığında patojen sayısında artış izlenmektedir.
Kimyasallar: Bunların içerisinde suyun kirlenmesine sebep olan organik ya da inorganik bileşikler vardır.
Organik bileşikler
Kimyasal işlemden geçirilerek arıtılmış olan içme suları
Deterjanlar
Gıda işleme atıklarının sebep olduğu durumlar
Böcek ve bitki ilaçlanmasında kullanılan bileşikler
Benzin, petrol hidrokarbonları, dizel yakıtları, motor yağı ve jet yakıtı gibi ürünler
Sanayi solventleri ve uçucu gazlar
Kozmetik ve hijyen atıkların sebep olduğu bileşikler
İnorganik bileşikler
Kimyasal ve asidik özellikteki fabrika atıkları
Gıda işleme sırasında ortaya çıkan amonyak
Gübrelerde bulunan fosforlu ve azotlu bileşenler
Ağır metaller ve insan kaynaklı alüvyonlar
Bazı su kirleticileri ise gözle görülen maddelerin suya karışmasıyla kirlilik meydana getiriler. Buna sebep olan ise çoğunlukla sel baskınları ve fırtınalardır. Kağıt, besin artıkları, plastik kalıntıları, gemilerden kalan atıklar bunlara verilebilecek örneklerdir.
Termal kirlilik: bu tür kirlilikler insan kaynaklı olmaktadır. Doğal bir yerin ısısının yükseltip düşürülmesiyle oluşur. Özellikle enerji santrallerinde su havzalarından soğuk su alınması ve ısınmış olan suyun geriye bırakılmasıyla oluşur. Isınmış olan su daha az oksijen tuttuğundan, suda yaşayan canlılar için tehlikeli olmaktadır. Bu aynı zamanda ekosistem elemanlarına zarar vermektedir.