Suların sertliği, sularda birçok değişik bileşikler çözünür bunlar ise mg/1 diye ölçülür, karbonat, kalsiyum oksit, kalsiyum ya da kalsiyum çeşidinden ifade edilerek toplanabilir. Çözülen bu bileşiklerden genellikle kalsiyum ve magnezyum gibi iki ayrı oksidasyon değerli olan iyonlardır. Sabunun kuvvetini keserek köpürme gücünü azaltırlar.
Isıtıcılarda, sıcak su borularında, buhar kazanlarında ve çaydanlıklarda kireçlenmelere neden olur. İyonların sabunla birlikte köpürmeye yönelik direnme gücüne sertlik denir. Bu nedenle sabun sertliğini ölçebilmek için mutlaka bir ölçek olmalıdır.
Sabun sudaki sertlik çökelti; 2C17 H35 COONA++=(C17H35COO) 2 M+ Na +
Denklemde de görüldüğü gibi, suyun sertliğini meydana getiren iyonları, sabun, içine alarak çökeltip köpürmeye başlar. Bu duruma göre suda bulunan iki değerli iyonlar çok ise değişik bir sözle anlatacak olursak suyun sertliği olabildiğince fazla ise sabun kullanımı ve buhar kazanları, sıcak su boruları, kullanılan diğer su ısıtıcılarında taş tutma olayı yani kireçlenmeler daha da çoğalacaktır. Bu nedenle gerek fazla sabun tüketimi ve suların temparatür değişikliği, kireç tutması, ekonomik olan temizleme ve ısıtma işlerinin zorlaştırılması nedeni ile su sertliğinin çözümü nedeni ile araştırılmaya değer.
Sertliğe neden olan katyonlar: Ca. Mg. Sr. Fe. Mn
Sertliğe neden olan Anyonlar: HCO3-- SO4-- C1-- SLO3--
Suyun sertliğine neden olan katyon ve bunlarla aynı dengede bulunan anyonlar.
Yeryüzüne inen yağmur suları bile sularda yer alan fazla miktarlardaki solitleri çözmeyi başaramaz. Suda bulunan çözünürlük özelliği toprakta bulunan bakterilerin etkeni ile hasıl olur.
Yağmur suyu ile hasıl olan bakterilerin etkisi; CO2 + H2O. H2 CO3. H+ +HCO3-
Genel anlamda sert sular, kalker bulunan ve üst toprağın çok yoğun olduğu alanlarda yer alır. Buna karşılık olarak yumuşak ve gevşek toprak kalker bulunmayan yerlerde daha çok mevcuttur. Suların sert oluşu insan sağlığına kesinlikle hiçbir etki yapmaz ve sağlık sorununa neden olmaz. Ancak sert sular temizlik işlerinde ve genel bakımda sabun ve deterjan sarfiyatın de bulunmamıza yol açar.
Su Sertliklerinin Sınıflandırılma Aşaması
Su sertlikleri her bölgede farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Buda bulunulan ortamın jeolojik yapısı ile alakalıdır. Yer altı suları yüzey sularına göre daha serttir. Su sertlikleri genel olarak 10ppm CaCO3'ten itibaren 1800 ppm CaCO3'e kadar farlılık gösterebilir.
Suların sertlik Dereceleri Şu Şekilde İfade Edilebilir
- 0=75: ppm CaCO3 yumuşak kıvamlı
- 76=150: ppm CaCO3 orta sertlikte
- 151=300: ppm CaCO3 sert kıvamlı
- 300 ve yukarısı ise ppm CaCO3 olması gerekenden fazla sert
