Kanser Hastasında Karında Sıvı Birikmesi (Asit) Nedenleri
Kanser hastalarında karın boşluğunda anormal sıvı birikmesine "asit" denir. Bu durum, özellikle ileri evre kanserlerde sık görülen ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen bir komplikasyondur. Kansere bağlı asit oluşumunun altında yatan birkaç temel mekanizma bulunur:
- Karın Zarına (Periton) Kanser Yayılımı (Karsinomatöz Asit): En yaygın nedenlerden biridir. Kanser hücreleri karın zarına yayıldığında (peritoneal karsinomatoz), bu zarı tahriş eder ve iltihaplı bir süreç başlatır. Bu durum, karın boşluğuna sıvı sızmasına yol açar. Yumurtalık, mide, pankreas, kolon ve meme kanserleri sıklıkla karın zarına yayılım gösterir.
- Karaciğer Tutulumu: Kanserin karaciğere sıçraması (metastaz) veya primer karaciğer kanseri (hepatosellüler karsinom), karaciğerin işlevini bozar. Karaciğer, vücuttaki sıvı ve protein dengesini sağlayan ana organdır. İşlevi bozulduğunda:
- Kan proteinleri (özellikle albümin) azalır, bu da kanın sıvıyı damar içinde tutma kapasitesini düşürür ve sıvının dokulara sızmasına neden olur.
- Karaciğerdeki kan basıncı yükselir (portal hipertansiyon), bu da karın boşluğuna sıvı sızıntısını artırır.
- Lenf Sistemi Tıkanıklığı: Kanser hücreleri veya tümörler, karın içindeki lenf damarlarını tıkayabilir. Lenfatik sistem, normalde dokulardaki fazla sıvıyı toplayarak kan dolaşımına geri taşır. Bu sistem tıkandığında, sıvı karın boşluğunda birikir.
- Büyük Tümör Kitlelerinin Basıncı: Karın içindeki büyük tümörler, karın içi damarlara (özellikle ana toplardamarlara) baskı yaparak kanın geri dönüşünü engelleyebilir. Bu da basınç artışına ve sonuçta asit oluşumuna sebep olur.
- Kanserle İlişkili İltihap (İnflamasyon): Tümör varlığı, vücutta iltihabi bir yanıtı tetikleyebilir. Bu süreçte salınan bazı kimyasal maddeler (sitokinler ve vasküler endotelyal büyüme faktörü-VEGF), damar geçirgenliğini artırarak sıvının karın boşluğuna sızmasına neden olur.
- Böbreklerin Sıvı Tutması: Kanser hastalığının ilerlemesi veya karaciğer yetmezliğine bağlı olarak böbrekler, vücuttan sodyum ve su atılımını azaltma eğilimine girer. Bu, vücutta genel bir sıvı birikimine katkıda bulunur ve asiti şiddetlendirir.
Özet
Kanser hastalarında karında sıvı birikimi, genellikle altta yatan hastalığın ilerlemiş olduğunun bir göstergesidir. Oluşum mekanizması çoğunlukla birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle ilişkilidir. Tanı için fizik muayene, ultrasonografi ve gerekirse sıvıdan örnek alınarak analiz (parasentez) yapılır. Tedavi, altta yatan nedene yöneliktir ve diüretik ilaçlar, tuz kısıtlaması, terapötik parasentez (sıvının boşaltılması) veya bazı durumlarda kemoterapi gibi yöntemleri içerebilir.
|
