Sönmemiş kireç ve su tepkimesi nedir? nasıl oluşur?

Sönmemiş kireç (kimyasal adıyla kalsiyum oksit, CaO) ile su (H₂O) arasında gerçekleşen kimyasal tepkime, ekzotermik (ısı veren) bir reaksiyondur ve sonucunda sönmüş kireç (kalsiyum hidroksit, Ca(OH)₂) oluşur. Bu tepkime, kirecin "söndürülmesi" olarak bilinir ve inşaat, tarım ile kimya endüstrisinde yaygın olarak kullanılır. Tepkime denklemi şu şekildedir:CaO + H₂O → Ca(OH)₂. Bu süreçte açığa çıkan yüksek ısı, suyun buharlaşmasına ve bazen şiddetli bir kaynamaya neden olabilir.

Bu tepkime, sönmemiş kirecin su ile temas ettiğinde başlar ve aşağıdaki adımlarla gerçekleşir:

• Sönmemiş kireç katı haldeyken üzerine su eklenir. Su, kirecin yapısına nüfuz eder ve kimyasal bağların yeniden düzenlenmesini tetikler.
• Kalsiyum oksit (CaO) ve su molekülleri (H₂O) arasındaki etkileşim, kalsiyum iyonları (Ca²⁺) ile hidroksit iyonlarının (OH⁻) birleşmesine yol açar. Bu, Ca(OH)₂ bileşiğinin oluşumuyla sonuçlanır.
• Tepkime sırasında önemli miktarda ısı açığa çıkar (yaklaşık 63 kJ/mol). Bu ekzotermik özellik, suyun hızla buharlaşmasına ve ortam sıcaklığının yükselmesine neden olur. Pratikte, bu durum tehlikeli olabilir; bu nedenle söndürme işlemi dikkatle yapılmalıdır.
• Oluşan sönmüş kireç (Ca(OH)₂), beyaz, toz veya macun kıvamında bir maddedir ve suda kısmen çözünerek kalsiyum hidroksit çözeltisi (süt kireç) oluşturur.

Bu tepkimenin uygulamaları arasında harç ve sıva yapımı, toprak pH'ını düzenleme ve atık su arıtımı gibi alanlar bulunur. Tepkimenin kontrolsüz gerçekleşmesi, yanıklara veya patlamalara yol açabileceğinden, güvenlik önlemleri alınarak yapılması önemlidir.